ΤΕΥΧΟΣ 6 Η ΣΤΗΛΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΤΟΣ 2011

6^ος Τόμος

Λίγα λόγια

από τον Νίκο Ζανταρίδη και Κώστα Τηλέγραφο

Με τον Κώστα Δόρτσιο μας ενώνει μια φιλία με βαθύ αποτύπωμα στο χρόνο, αλλά και ένα πάθος που μετράει ακόμη περισσότερα χρόνια, το πάθος για την επιστήμη των μαθηματικών. Έχοντας αφιερώσει την πένα του στα μαθηματικά πορεύεται ο συγγραφέας του παρόντος βιβλίου όλη του τη ζωή. Τα μαθηματικά φυσικά, λάτρεψαν πολλοί, λίγοι ωστόσο είναι αυτοί που κατάφεραν να προσφέρουν με αυτόν τον τρόπο τα πολύτιμα «υλικά» της σκέψης τους στην άσβεστη φωτιά τους. Ο ίδιος λοιπόν, μελέτησε και ανέδειξε τα μαθηματικά, την επιστήμη που αποτελούσε κι αποτελεί την καρδιά της εξέλιξης αυτού του κόσμου, αποκαλύπτοντας όλο και καλύτερα την αληθινή τους ομορφιά. Απέδειξε περίτρανα πως τα μαθηματικά δεν είναι μόνο πράξη, είναι κυρίως θεωρία, είναι φιλοσοφία, τεχνολογία, αστρονομία, τέχνη και προπαντός ιστορία, ιστορία της ίδιας της ζωής. Και ναι, τα μαθηματικά μπορούν να είναι ζωή, να είναι διασκέδαση, παιχνίδι και γιατί όχι και αναπόσπαστο κομμάτι μιας εφημερίδας γενικού ενδιαφέροντος. Αυτό λοιπόν, συνέβη και στην περίπτωσή μας, όταν στην τοπική εφημερίδα της Κοζάνης με το όνομα «Γραμμή» καθιέρωσε την παρουσία της «Η Στήλη των Μαθηματικών», κερδίζοντας εκ μέρους των μαθηματικών μια θέση στη σύγχρονη καθημερινότητα των «πολλών».

Τα μαθηματικά είναι για όλους κι όχι μόνο για τους λίγους και σχετικούς, αφού «πάντα κατ’ άριθμόν γίγνονται». Το πολυτιμότατο αυτό έργο των οκτώ ετών της «Στήλης των Μαθηματικών» έχει πλέον την ευκαιρία να γίνει κτήμα και αντικείμενο μελέτης όλων, μέσα από την έκδοσή του σε οκτώ βιβλία από τις εκδόσεις «Ζανταρίδης – Τηλέγραφος». Είμαστε υπερήφανοι για το εγχείρημα αυτό, καθώς εκτός από το έργο βρισκόμαστε σε θέση να γνωρίζουμε και τον άνθρωπο πίσω από αυτό, για τον οποίο η εκτίμηση μας είναι απεριόριστη. Θέλουμε, λοιπόν, να εκφράσουμε την τεράστια χαρά που μια τόσο σημαντική δουλειά παίρνει την έντυπη μορφή μιας έκδοσης και παράλληλα την εξαιρετική τιμή και ευχαρίστηση που νιώθουμε για την επιλογή του συγγραφέα να είμαστε εμείς ο εκδοτικός οίκος που θα τον φιλοξενήσει.

Φίλε Κώστα, σε ευχαριστούμε για το έργο και την εμπιστοσύνη σου. Λαμβάνοντας υπόψη την επίσης μεγάλη αγάπη σου για τη λογοτεχνία, καθώς και τη γνωστή ρήση του Στάινμπεκ πως «η ποίηση είναι τα μαθηματικά της λογοτεχνίας», θα θέλαμε τέλος, να σου αφιερώσουμε ένα ποίημα του Κ.Π.Καβάφη:

ΠΡΟΣΘΕΣΙΣ

Αν ευτυχής ή δυστυχής είμαι δεν εξετάζω.

Πλην ένα πράγμα με χαράν στον νου μου πάντα βάζω —

που στην μεγάλη πρόσθεσι (την πρόσθεσί των που μισώ)

που έχει τόσους αριθμούς, δεν είμ’ εγώ εκεί

απ’ τες πολλές μονάδες μια. Μες στ’ ολικό ποσό

δεν αριθμήθηκα. Κι αυτή η χαρά μ’ αρκεί.

 (Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923, Ίκαρος 1993)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ήταν αρχές του 2006 όταν άρχισα να δημοσιεύω στην καθημερινή εφημερίδα «Γραμμή» της Κοζάνης τις μαθηματικές μου αναζητήσεις. Ήταν τότε που ως σχολικός σύμβουλος των μαθηματικών είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ με ένα πλήθος άξιων συναδέλφων μαθηματικών και όχι μόνο, από την όλη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. Τέλος, ήταν τότε που είχαμε ξεκινήσει ως τοπική μαθηματική κοινότητα να δουλεύουμε την ιδέα για την οργάνωση του 24ου Πανελλήνιου Μαθηματικού Συνεδρίου της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρίας.

Η «Στήλη των Μαθηματικών» ήταν ένα ανάγνωσμα που είχε ταυτιστεί με μια ολόκληρη σελίδα της «Γραμμής» και εμφανίζονταν στον αναγνώστη κάθε Τετάρτη. Για μένα είχε ταυτιστεί με την καθημερινότητά μου γιατί κάθε εβδομάδα έπρεπε να ολοκληρώνω τέσσερις σελίδες με διάφορες ιδέες που θεωρούσα ότι θα ενδιέφεραν όποιον ασχολείται με τα μαθηματικά. Όλη αυτή η φροντίδα «άντεξε» μέχρι το Σεπτέμβριο του 2013, τότε που η εφημερίδα «Γραμμή» έπαψε να εκδίδεται σε έντυπη μορφή και συνέχισε την παρουσία της σε ψηφιακή. Με το σταμάτημα αυτό η «Στήλη των Μαθηματικών» συμπλήρωσε οχτώ χρόνια συνεχούς παρουσίας στο χώρο της τοπικής μαθηματικής κοινότητας φτάνοντας περίπου τις 1500 σελίδες.

Η διάρθρωση της «Στήλης των Μαθηματικών» διακρίνεται από ένα μέρος που αναφέρεται στην ιστορία των Αρχαίων Μαθηματικών και από ένα άλλο που περιέχει ασκήσεις και προβλήματα σε διάφορους τομείς της Άλγεβρας, Γεωμετρίας, Τριγωνομετρίας και άλλων κλάδων των μαθηματικών . Στο δεύτερο αυτό μέρος συμμετείχαν κατά καιρούς πολλοί συνάδελφοι τους οποίους και ευχαριστώ.

Παράλληλα με την φιλοξενία από την εφημερίδα «Γραμμή», η «Στήλη των Μαθηματικών» φιλοξενήθηκε με ψηφιακή μορφή στην ιστοσελίδα του Παραρτήματος της ΕΜΕ Κοζάνης και στη συνέχεια στην ιστοσελίδα «Όπερ Έδει Δείξαι» των συναδέλφων Νίκου Ζανταρίδη και Γιάννη Απλακίδη. Σήμερα φιλοξενείται με «θέρμη» από την ιστοσελίδα «για την αγάπη των μαθηματικών» του Παναγιώτη Χρονόπουλου, του γνωστού μας ως «Παρμενίδη».

Αν ήθελα να προσθέσω κάτι ακόμα για τη σκιαγράφηση της προσπάθειας αυτής είναι ότι στην πορεία της έχει «αποτυπωθεί» αυτό που πολλοί το λένε «νέα τεχνολογία» ή άλλοι «ψηφιακή στήριξη» ή ακόμα «χρήση λογισμικών». Η περίοδος της παρουσίας της «Στήλης των Μαθηματικών» είναι η περίοδος που στα σχολεία «εισβάλει» η χρήση των λογισμικών, όπως το CabriII, Cabri3D, Sketchpad, FonctionProbe, Geogebra και διάφορα άλλα. Το νέο αυτό περιβάλλον καθώς και η εξελικτική του πορεία αποτυπώνεται στη «Στήλη των Μαθηματικών» καθώς και η όλη εξέλιξη της δυνατότητας των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Σε ό,τι αφορά τις όποιες βιβλιογραφικές αναφορές, αυτές σημειώνονται κάθε φορά στις επιμέρους θέσεις του κειμένου και όχι σε συνολικό πίνακα στο τέλος του βιβλίου.

Τέλος τη μορφή της συνολικής έντυπης μορφής ανέλαβαν οι αγαπητοί συνάδελφοι Νίκος Ζανταρίδης και Κώστας Τηλέγραφος τους οποίους ευχαριστώ από καρδιάς.

Κώστας Δόρτσιος

Σεπτέμβριος  2020

Γρεβενά